Rooilijnen en rooilijnplannen
Een rooilijn is de grens tussen de openbare weg en de aangrenzende (private) eigendom.
Let wel: deze rooilijn is niet per se de grens tussen jouw perceel en de ingerichte openbare weg. De rooilijn kan dus evengoed door je voortuin lopen of vóór je voortuin, muur of afsluiting gelegen zijn. Niet het eigendomsstatuut van de ‘wegzate’, maar wel de bestemming die er aan gegeven wordt, bepaalt het openbaar karakter van een weg.
Een rooilijn is ook niet hetzelfde als een bouwlijn. Een rooilijn is het begin van een private eigendom, die grenst aan de openbare weg. En een bouwlijn is de onzichtbare lijn die bepaalt vanaf waar de woning mag gebouwd worden. De bouwlijn wordt bepaald op basis van de afstand die het gebouw moet bewaren tegenover de rooilijn.
Een rooilijnplan is een plattegrond waarop de volgende zaken zijn aangeduid: de aansluitingen met al de bestaande wegen, de kadastrale percelen, de ligging van de eventuele nieuwe weg, de afstanden van de weggrenzen tot gebouwen en andere vaste punten. Rooilijnplannen worden niet alleen vastgesteld om nieuwe wegen aan te leggen, maar ook om voor bestaande wegen de huidige ligging van de weg vast te leggen.
Wanneer er geen rooilijnplan beschikbaar is, is de rooilijn de huidige grens tussen de openbare weg en de aangelande eigendommen. Er zijn gewestelijke rooilijnplannen die de rooilijnen aan gewestwegen vastleggen, en gemeentelijke rooilijnplannen die dat doen voor rooilijnen aan gemeentewegen.
Onteigening
Wanneer je perceel 'getroffen' wordt door een rooilijn, wil dat zeggen dat de rooilijn over het perceel loopt en niet grenst aan de openbare weg. Indien nodig kan de rooilijn gerealiseerd worden via een onteigening. Dit deel van het perceel (afgescheiden door de rooilijn en grenzend aan de openbare weg) wordt dan onteigend. Er kan ook bepaald worden dat de rooilijn enkel wordt uitgevoerd als een aanvraag voor een stedenbouwkundige vergunning of verkavelingsvergunning ingediend wordt.
De wet staat elke overheid toe om te onteigenen. Dat kan de staat zijn, de provincie, de intercommunales, het OCMW, een gemeente, een overheidsinstelling of elke andere organisatie die door de wet gemachtigd is om te onteigenen. Onteigening is alleen mogelijk in het algemeen belang, onder bepaalde voorwaarden en in overeenstemming met het nationaal en internationaal recht. Als de grond wordt onteigend, wordt alles wat erop vaststaat eigendom van de overheid.
Onteigeningen verlopen via een speciale procedure. Dit heeft als gevolg dat vóór de rooilijn geen nieuwbouw mogelijk is. Voor verbouwing van bestaande gebouwen die getroffen zijn door een rooilijn gelden speciale regels.
Je kan een uittreksel van een rooilijn- of onteigeningsplan opvragen bij team Omgeving of de plannen komen inkijken aan het loket van de afdeling Grondgebied.
Afstand van meerwaarde
De zogenaamde 'afstand van meerwaarde' is een verklaring die je als bouwheer moet ondertekenen. De verklaring houdt in dat je afstand doet van de meerwaarde die je onroerend goed (het deel dat getroffen wordt door een rooilijn) heeft gekregen door de uitvoering van aangevraagde bouw- en verbouwingswerken.
Bijvoorbeeld: je vernieuwt de gevelsteen van je woning, maar de voorgevel valt met een hoek binnen een goedgekeurde rooilijn en dus binnen het openbaar domein. Door de afstand van meerwaarde zal je bij een eventuele onteigening geen vergoeding voor de waardevermeerdering, die je realiseerde door de uitgevoerde werken, ontvangen.
Die verklaring van afstand van meerwaarde wordt bevestigd in een authentieke akte. De akte wordt ter overschrijving aan het bevoegde hypotheekkantoor aangeboden. Wanneer die overschrijving gebeurd is, is de akte tegenstelbaar of tegenwerpelijk aan derden. Bij een latere verkoop van het onroerend goed moeten dus ook de kandidaat-kopers rekening houden met de verklaring van afstand van meerwaarde.
Een rooilijn is de grens tussen het openbare domein en de privé-eigendommen. Dit heeft als gevolg dat vóór de rooilijn geen nieuwbouw mogelijk is. Voor verbouwing van bestaande gebouwen die getroffen zijn door een rooilijn gelden speciale regels.
De overheid kan gronden verwerven door onteigening om een doel van openbaar nut te realiseren. Het algemeen belang primeert hier boven het particuliere belang. Onteigeningen verlopen via een speciale procedure.
U kan een uittreksel van een rooilijn- of onteigeningsplan opvragen bij team Omgeving of de plannen komen inkijken aan het loket van de afdeling Grondgebied.